امام حسین علیه السلام در کتب اهل سنت

[mamashli110]

با مراجعه به کتب حدیثى و تراجم اهل سنت پى مى‏بریم که امام حسین (ع) از احترام و تجلیل ویژه‏اى برخوردار است
اینک به بخش‏هایى از تاریخ ایشان اشاره مى‏کنیم:
ولادت امام حسین (ع)
1 - ابن عبدالبرّ مى‏نویسد: «حسین بن على بن ابى طالب، مادرش فاطمه دختر رسول خدا (ص)، با کنیه اباعبداالله. او در پنجم ماه شعبان سال چهارم یا سوم هجرت متولد شد. این نظر واقدى و طایفه‏اى از همراهان او است».2
2 - در کتاب «اخبار الدول» آمده است: «هنگامى که حسین (ع) متولد شد پیامبر (ص) را از این قضیه مطّلع ساختند. حضرت به خانه زهرا (س) آمد و او را در بر گرفت و در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفت. جبرئیل نازل شد و دستور آورد که او را حسین (ع) نامند، همان گونه که درباره حسن (ع) چنین کرد».3
3 - سبط بن الجوزى مى‏گوید: «کنیه او ابوعبداالله، و ملقب به سید وفىّ، ولىّ، سبط و شهید کربلا است».4
عبادت امام حسین (ع)
1 - ابن عبدربّه روایت کرده که به على بن الحسین (ع) گفته شد: چرا اولاد پدرت اندک است؟ حضرت فرمود: تعجّب من آن است که چگونه او بچه‏دار شده است در حالى که در هر شبانه روز هزار رکعت نماز به جا مى‏آورد، پس چگونه مى‏توانست که فارغ براى زنان شود؟5
2 - ابن صباغ مالکى روایت کرده: هنگامى که امام حسین (ع) به نماز مى‏ایستاد رنگش زرد مى‏شد. به او گفته شد: این چه حالتى است که شما را هنگام نماز عارض مى‏شود؟ حضرت مى‏فرمود: شما نمى‏دانید که من در مقابل چه کسى مى‏خواهم بایستم.6
3 - زمخشرى روایت کرده که حسین بن على (ع) را مشاهده کردند در حالى که مشغول طواف خانه خدا بود. آن گاه به طرف مقام اسماعیل آمد و نماز به جا آورد. سپس صورتش را بر مقام گذارده، شروع به گریه کرد و عرض نمود: بنده کوچکت به در خانه توست، خادم کوچکت به در خانه توست، سائلى به در خانه توست. این جملات را مکرّر تکرار مى‏نمود. آن گاه از آن جا بیرون آمد و گذرش به مساکینى افتاد که مشغول خوردن تکه نان‏هایى بودند. حضرت بر آنان سلام کرد و آنان حضرت را به طعامشان دعوت نمودند. حضرت نزد آنان نشست و فرمود: اگر این‏ها صدقه نبود من با شما تناول مى‏کردم.آن گاه فرمود: برخیزید و به سوى منزل من آیید. حضرت آنان را غذا ولباس داد.7
4 - از عبداالله بن عبید بن عمیر روایت شده که گفت: حسین بن على8 بیست و پنج مرتبه حج را پیاده انجام داد در حالى که اسبان نجیبش به همراهش بودند.8
5 - ابن عبدالبر مى‏گوید: «حسین (ع) مردى فاضل و دین دار بود. نماز و روزه و حج بسیار انجام مى‏داد».9
6 - طبرى به سندش از ضحاک بن عبداالله مشرقى نقل کرده که گفت: «چون شب - در کربلا - بر حسین (ع) و اصحابش رسید تمام آن شب را به نماز و استغفار و دعا و تضرّع به سر بردند ...».10
حلم امام حسین (ع)
1 - از امام على بن الحسین8 روایت شده که فرمود: از حسین (ع) شنیدم که فرمود: «اگر کسى مرا در گوش راستم دشنام دهد و در گوش دیگرم عذرخواهى کند از او قبول خواهم کرد، زیرا امیرالمؤمنین على بن ابیطالب (ع) مرا حدیث کرد که از جدم رسول خدا (ص) شنیده که فرمود: «لایرد الحوض من لم یقبل العذر من محقّ او مبطل»؛11 «وارد حوض [کوثر] نمى‏شود کسى که عذرپذیر نباشد چه حق داشته باشد چه نه»
2 - یکى از غلامانش جنایتى انجام داد که مستحق تأدیب بود، حضرت دستور داد تا او را تنبیه کنند. غلام عرض کرد: اى مولاى من! خداوند متعال فرمود: { وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ}. حضرت فرمود: او را رها کنید، من خشمم را فرو بردم. باز گفت: { وَ الْعافینَ عَنِ النَّاسِ}. حضرت فرمود: از تو گذشتم. غلام ادامه داد: { وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ}. حضرت فرمود: تو در راه خداوند متعال آزادى. آن گاه دستور داد تا به او جایزه‏اى نیکو دهند.12
فضایل امام حسین (ع) از زبان رسول خدا (ص)
1 - بخارى به سندش از نعیم نقل کرده که از ابن عمر سؤال شد: شخص مُحرم مگسى را به قتل مى‏رساند، حکمش چیست؟ در جواب گفت: اهل عراق از مگسى سؤال مى‏کنند در حالى که فرزند دختر رسول خدا (ص) را به قتل رسانده‏اند. پیامبر (ص) فرمود: «حسن و حسین دو ریحانه من از این دنیایند».13
2 - حاکم نیشابورى به سندش از سلمان نقل کرده که از رسول خدا (ص) شنیدم که مى‏فرمود: «الحسن و الحسین ابناى، من احبّهما احبّنى، و من احبّنى احبّه االله، و من احبّه االله ادخله الجنْ، و من ابغضهما ابغضنى، و من ابغضنى ابغضه االله، و من ابغضه االله أدخله النار»؛14 «حسن و حسین دو فرزندان من هستند، هرکس آن دو را دوست بدارد مرا دوست داشته و هرکس مرا دوست بدارد خدا او را دوست مى‏دارد و هرکس خدا او را دوست بدارد، او را داخل بهشت خواهد کرد. و هرکس این دو را دشمن بدارد مرا دشمن داشته، و هرکس مرا دشمن بدارد خدا او را دشمن داشته و هر کس خدا او را دشمن بدارد خداوند او را داخل در جهنم خواهد نمود.»
3 - و نیز به سندش از ابن عمر نقل کرده که رسول خدا (ص) فرمود: «الحسن و الحسین سیّدا شباب اهل الجنْ و ابوهما خیر منهما»؛15 «حسن و حسین دو آقاى جوانان اهل بهشتند و پدرشان از آن دو بهتر است.»
4 - ترمذى به سندش از یوسف بن ابراهیم نقل کرده که از انس بن مالک شنیدم که مى‏گوید: از رسول خدا (ص) سؤال شد: کدامیک از اهل بیت شما نزدتان محبوب‏تر است ؟حضرت فرمود: حسن و حسین. و همیشه به فاطمه (س) مى‏فرمود: دو فرزندم را نزد من آور. آن گاه آن دو را مى‏بویید و به سینه مى‏چسبانید».16
5 - یعلى بن مره مى‏گوید: با پیامبر (ص) از منزل خارج شدیم و به میهمانى دعوت بودیم. پیامبر (ص) در راه مشاهده کرد که حسین (ع) مشغول بازى است. حضرت با سرعت به جلوى جمعیت آمد و دو دست خود را باز کرد تا حسین (ع) را بگیرد، ولى او به این طرف و آن طرف مى‏دوید، هر دو مى‏خندیدند تا آن که حضرت او را گرفت. یکى از دو دستش را زیر چانه او و دست دیگرش را بین سر و دو گوشش قرار داد و با او معانقه کرد و او را بوسید.
آنگاه فرمود: «حسین منّى و أنا منه، احبّ االله من احبّه، الحسن و الحسین سبطان من الأسباط»؛17 «حسین از من و من از اویم، خدا دوست بدارد هر کسى را که حسین را دوست دارد. حسن و حسین دو نواده از نوادگان من هستند.»
در تفسیر جمله «حسین منى و انا منه» مى‏گوییم:
جمله اول اشاره به این مطلب دارد که حسین از رسول خداست؛ زیرا اگر چه پدرش حضرت على (ع) است ولى از آن جا که آن حضرت به نصّ آیه مباهله نفس رسول خداست، لذا امام حسین (ع) فرزند پیامبر (ص) به حساب مى‏آید.
در مورد جمله دوم مى‏گوییم: پیامبر (ص) بعد از تبلیغ رسالتش دیگر به عنوان یک شخص مطرح نیست بلکه یک شخصیت رسالى به حساب مى‏آید. ایشان رمز و نمونه‏اى است که در او رسالتش به تمام ابعاد تحقق یافته است. پس حیاتش همان رسالتش و رسالتش همان حیاتش مى‏باشد.
از طرف دیگر مى‏دانیم که سعى هر پدرى آن است که فرزندى داشته باشد تا جانشین شخصیت او بوده و حافظ رسالت او و ادامه دهنده راه او باشد. در مورد امام حسین (ع) از آن جا که او با قیام و شهادتش رسالت پیامبر (ص) را زنده کرده است، لذا پیامبر (ص) در شأن او مى‏فرماید:«من از حسینم». یعنى شخصیت رسالى من و ادامه و استمرار آن به وجود حسین (ع) وابستگى دارد. و لذا گفته شده: «الاسلام محمدى الحدوث و حسینى البقأ است».
6 - یزید بن ابى یزید مى‏گوید: پیامبر (ص) از حجره عایشه بیرون آمد و گذرش بر خانه فاطمه3 افتاد. صداى گریه حسین را شنید. فرمود: (اى فاطمه!) آیا نمى‏دانى که گریه او مرا اذیت مى‏کند؟18
7 - حاکم نیشابورى به سندش از ابوهریره نقل کرده که گفت: رسول خدا (ص) را مشاهده کردم، در حالى که حسین بن على را در بغل گرفته و مى‏فرمود: «اللهم انّى احبّه فأحبّه»؛19 «بار خدایا! من او را دوست دارم، تو نیز او را دوست بدار.»
گفتار صحابه درباره امام حسین (ع)
1 - انس بن مالک مى‏گوید: «بعد از شهادت حسین بن على (ع) سر او را نزد ابن زیاد آوردند. او شروع کرد به زدن با چوب به دندان‏هاى حضرت... من در دلم گفتم: چه کار زشتى مى‏کنى! من مشاهده کردم که رسول خدا (ص) همین موضعى را که چوب مى‏زنى مى‏بوسید».20
2 - زید بن ارقم مى‏گوید: «من نزد عبیداالله بن زیاد نشسته بودم که سر حسین را به نزد او آوردند ابن زیاد چوب دستى خود را برداشت و بین لبان حضرت کوبید. به او گفتم: تو چوبت را به جایى مى‏زنى که بارها رسول خدا (ص) آن جا را بوسیده است. ابن زیاد گفت: برخیز! تو پیرمردى هستى که عقلت را از دست داده‏اى».21
3 - اسماعیل بن رجأ از پدرش نقل مى‏کند که گفت: «در مسجد رسول خدا (ص) در میان دسته‏اى بودم که در میان آنها ابوسعید خدرى و عبداالله بن عمر نیز بود. حسین بن على (ع) از کنار ما عبور کرد و سلام نمود. آنان او را جواب دادند. عبداالله بن عمر سکوت کرد تا مردم فارغ شوند. آن گاه صداى خود را بلند کرد و گفت: و علیک السلام و رحمْ االله و برکاته. آن گاه رو به قوم کرد و گفت: آیا شما را خبر دهم به کسى که محبوب‏ترین اهل زمین نزد اهل آسمان است؟ گفتند: آرى. گفت: آن شخص این مرد هاشمى است. بعد از جنگ صفین با من سخن نگفته است. اگر او از من راضى گردد براى من خوشایندتر است از اینکه شتران قرمز داشته باشم.22
4 - جابر بن عبداالله انصارى مى‏گوید: «هرکس دوست دارد نظر کند به مردى از اهل بهشت، باید به حسین (ع) نظر کند، زیرا از رسول خدا (ص) شنیدم که چنین مى‏فرمود».23
هیثمى نیز در «مجمع الزوائد» این حدیث را نقل کرده و در پایان مى‏گوید: «رجال این حدیث صحیح است غیر از ربیع بن سعد که او ثقه است».24
5 - عمر بن خطّاب، به امام حسین (ع) عرض کرد: «آن چه که بر سر ما روییده شده (یعنى اسلام) توسط شما خاندان بوده است».25
6 - عبداالله بن عباس رکاب اسب امام حسن و امام حسین (علیها السلام) را گرفت. برخى او را از این کار سرزنش کردند و گفتند: سن تو از این دو بیشتر است؟! ابن عباس گفت: این دو، فرزندان رسول خدا (ص) هستند، آیا سعادت من نیست که رکاب این دو را به دست بگیرم؟26
امام حسین (ع) از دیدگاه تابعین
1 - معاویه به عبداالله بن جعفر گفت: تو سید و سرور بنى هاشم مى‏باشى! او در جواب معاویه گفت: بزرگ بنى هاشم، حسن و حسین‏اند.27
2 - ولید بن عتبه بن ابى سفیان - والى مدینه - هنگامى که مروان بن حکم پیشنهاد کشتن امام حسین (ع) را داد، گفت: «به خدا سوگند اى مروان! دوست ندارم که دنیا و آنچه در آن است براى من باشد در حالى که حسین (ع) را کشته باشم. سبحان االله!آیا به جهت بیعت نکردن حسین، او را بکشم؟ به خدا سوگند! من یقین دارم شخصى که حسین را به قتل برساند او در روز قیامت میزان عملش سبک است.28
3 - ابراهیم نخعى مى‏گوید: «اگر من در میان قاتلان حسین (ع) مى‏بودم و وارد بهشت مى‏شدم از نظر کردن بر صورت رسول خدا (ص) حیا مى‏کردم».29
امام حسین (ع) از دیدگاه علماى اهل سنت
با مراجعه به کتب تاریخ و تراجم اهل سنت پى مى‏بریم که امام حسین (ع) مورد مدح و ستایش آنان از جمله افراد ذیل بوده است:
1 - ابن حجر عسقلانى
«حسین بن على بن ابى طالب، هاشمى، ابوعبداالله، مدنى، نوه رسول خدا (ص) و دسته گل او از دنیا، و یکى از دو بزرگوار جوانان اهل بهشت است».30
2 - زرندى حنفى
«حسین، نماز و روزه و حج و عبادات بسیار انجام مى‏داد. او مردى با سخاوت و کریم بود. بیست و پنج بار پیاده به حج مشروف شد».31
3 - یافعى
«دسته گل رسول خدا (ص) و نوه او، خلاصه نبوت، محل محاسن و مناقب و بزرگوارى، ابوعبداالله حسین بن على (ع) ...».32
3 - ابن سیرین
«آسمان بعد از شهادت یحیى بن زکریا بر کسى جز حسین (ع) نگریست و هنگامى که کشته شد آسمان سیاه گشت، و ستارگان در روز، روشن شدند، به حدى که سیاره جوزأ در وقت عصر دیده شد، و خاک قرمز فرو ریخت، و آسمان تا هفت شبانه روز به مانند لخته‏اى خون بود».33
4 - عباس محمود عقّاد
«شجاعت حسین (ع) صفتى است که از او غریب نیست؛ زیرا صفتى است که از معدنش سرچشمه گرفته است. و این فضیلتى است که از پدران خود به ارث برده و به فرزندان بعد از خود به ارث گذارده است... و در بین بنى‏آدم کسى شجاع‏تر از او دیده نشده، آن هنگام که حسین (ع) در کربلا چنین اقدامى را انجام داد... و این افتخار براى او بس است که در تاریخ این دنیا تنها او در طول صدها سال، شهید و فرزند شهید و پدر شهیدان است ...».34
5 - دکتر محمد عبده یمانى
«حسین (ع) مردى عابد و متواضع بود. همیشه او را روزه‏دار مشاهده مى‏کردند. شب‏ها را بیدار و مشغول عبادت بود. همیشه در امور خیر از دیگران سبقت مى‏جست و در نیکى از دیگران سرعت مى‏گرفت ...».35
6 - عمر رضا کحاله
«حسین بن على، بزرگ اهل عراق در فقه و حال و جود و بخشش بود».36
شهادت امام حسین (ع)
سیوطى نقل مى‏کند: «... شهادت و قتل او در روز عاشورا بود. در آن روز خورشید گرفت و افق‏هاى آسمان تا شش ماه بعد از شهادتش سرخ شد. و این سرخى دائماً مشهود بود، در حالى که قبل از شهادت او یافت نمى‏شد و گفته شده که در آن روز هیچ سنگى در بیت المقدس جابه جا نشد جز آن که در زیر آن خون تازه وجود داشت...».37

1. تهاجم یا تفاوت فرهنگى، حسن بُلخارى/
2. الاًّستیعاب، ج 1، ص 143/
3. اخبارالدول و آثار الاول، ص 107/
4. تذکرْ الخواص، ص 232/
5. عقدالفرید، ج 2، ص 220/
6. الفصول المهمْ، ص 183/
7. ربیع الابرار، ص 210/
8. صفْ الصفوْ، ج 1، ص 321 ؛ اسد الغابه، ج 3، ص 20، ط مصر/
9. الاًّستیعاب، ج 1، ص 393/
10. تاریخ طبرى، ج 5، ص 421/
11. نظم درر المسطین، زرندى، ص 209،
12. وسیلْ المآل، حضرمى، ص 183/
13. صحیح بخارى، ج 5، ص 33، کتاب فضائل الصحابه، باب مناقب الحسن و الحسین/
14. مستدرک حاکم، ج 3، ص 166/
15. همان، ص 167/
16. سنن ترمذى، ج 5، ص 323، رقم 3861/
17. المعجم الکبیر، ج 22، ص 274 ؛ کنزالعمال، ج 13، ص 662 ؛ تاریخ دمشق، ج 14، ص 150/
18. مجمع الزوائد، ج 9، ص 201/
19. مستدرک حاکم، ج 3، ص 177/
20. ذخائر العقبى، ص 126/
21. کنز العمال، ج 7، ص 110 ؛ اسدالغابْ، ج 2، ص 21/
22. اسدالغابْ، ج 3، ص 5/
23. نظم درر السمطین، زرندى، ص 208 ؛ البدایْ و النهایْ، ج 8، ص 225/
24. مجمع الزوائد، ج 9، ص 187/
25. الاصابه، ج 1، ص 333/
26. همان/
27. کامل سلیمان، حسن بن على8، ص 173/
28. همان، ص 147/
29. الاصابْ، ج 1، ص 335/
30. تهذیب التهذیب، ج 2، ص 299/
31. نظم دررالسمطین، ص 208/
32. مرآْ الجنان، ج 1، ص 131/
33. تاریخ ابن عساکر، ج 4، ص 339/
34. ابوالشهدأ، ص 195/
35. علّموا اولادکم محبّْ آل بیت النبى9، ص 133/
36. اعلام النسأ، ج 1، ص 28/
37. تاریخ الخلفأ، ص 160، ترجمه یزید بن معاویه/