پرسش:

[Aviny]

همانطور كه حضرت علی(ع) اسامی فرزندان خود را كه خداوند بر آنها نهاد را، درخواست كرد از عبری به عربی برگردانده شود؟ ...؟





[TABLE] 
پرسش:
[HIGHLIGHT=#ffff00]همانطور كه حضرت علی(ع) اسامی فرزندان خود را كه خداوند بر آنها نهاد را، درخواست كرد از عبری به عربی برگردانده شود؟ چرا ما هم اسامی عربی را و از جمله نام اهل بیت را كه عربی است به فارسی برنگردانیم و یا اصلاً استفاده نكنیم؟ 
پاسخ:
ـ فرض سؤال شما تصوری است كه از تغییر اسامی فرزندان حضرت علی(ع) از عبری به عربی و به درخواست حضرت صورت گرفته است. كه باید گفت چنین نبوده بلكه مطلب به گونه‌ای دیگر است. ماجرا از این قرار است: هنگامی كه امام حسن(ع) به دنیا آمدند، انتخاب نام این كودك به عهده‌ی پیامبر اكرم(ص) نهاده شد و ایشان نیز در این امر بر خدای خود پیشی نگرفتند لذا جبرئیل نازل شد و عرض كرد، از آنجا كه جایگاه علی بن ابیطالب نسبت به شما مانند جایگاه هارون نسبت به موسی است، نام عربی فرزندان هارون (حسن و حسین) را بر فرزندان علی بن ابیطالب قرار بده و ایشان نیز چنین كردند.1
و چنین نبوده كه جبرئیل اسامی عبری فرزندان هارون را ابلاغ كند و بعد حضرت علی(ع) تغییر آنها را تقاضا كند.
ـ به هر حال چه این تغییر اسامی را بپذیریم و چه نپذیریم باید توجه داشت كه:
1. یكی از نكات مهم در بكارگیری الفاظ و واژه‌ها تفاهم عرفی آنهاست بگونه‌ای كه مشكلی در تلفظ و استفاده پیش نیاید. در زمان حضرت علی(ع) دو زبان عبری و عربی كاملاً از یكدیگر متمایز و جدا بودند و استفاده از واژه‌های عبری كار پسندیده‌ای به نظر نمی‌رسید ولی در زمان ما چنین تمایز و جدائی بین زبان عربی و فارسی وجود ندارد و اصلاً نمی‌توان فارسی را از واژه‌های عربی جدا نمود. لذا استفاده‌ی از اسامی عربی ـ آن هم با این سابقه‌ی طولانی در استفاده و آشنایی ما با آنها ـ اشكالی ندارد.
2. با توجه به اینكه محتوای دین اسلام و كتاب آسمانی آن قرآن، كامل‌ترین محتواست، باید این كامل‌ترین محتوا در كامل‌ترین قالب ریخته شود كه آنهم زبان عربی است، پس تغییر كلمات از زبان عبری به عربی حركت از ناقص به كامل است و نوعی پیشرفت محسوب می‌شود، آیا تغییر اسامی از عربی به فارسی نیز پیشرفت است؟ علاوه بر اینكه عربی بعنوان زبان قرآن، اسلام و مكتب ما از جایگاه و شأن خاصی برخوردار است. و استفاده از نام‌های اسلامی نوعی فرهنگ سازی و گسترش فرهنگ دینی بشمار می‌آید كه حركتی مثبت است.
3. تغییر اسامی از زبانی به زبان دیگر هر چند ممكن است، ولی باید توجه داشت كه تمام معنای كلمه هنگام تغییر و ترجمه، منتقل نمی‌شود و هیچگاه واژه‌ی ترجمه شده آن پیشینه‌های تاریخی و جهات مثبت و منفی كلمه‌ی اصلی را به همراه ندارد. یعنی معادل هر واژه‌ای از اصل آن ناقص‌تر است.
علاوه بر اینكه اسامی افراد و مكان‌ها قابل ترجمه و تغییر نیستند، مثلاً نمی‌توان هنگام ترجمه‌ی مطلبی پیرامون «شهید كشوری(ره) فامیل او را مثلاً به انگلیسی تغییر داد و گفت: civil (به معنای كشوری)، باید متذكر شد كه اسامی ائمه(ع) همگی حالت وصفی دارند یعنی در صورت تغییر و ترجمه اینگونه می‌شوند، محمد ? ستوده، علی ? بلند مرتبه، صادق ? راستگو و ... كه البته معادل‌های آنها بار معنایی واژه‌ی اصلی را نمی‌رساند.
4. یكی از حقوق فرزندان بر پدر و مادر انتخاب نام نیك و خوب است و این وظیفه‌ای است كه هر پدر و مادری نسبت به فرزندان خود باید به خوبی انجام دهد.
از امام علی(ع) در حدیثی حكایت شده: «حق كودك بر پدر و مادر این است كه اسم نیكویی بر او بگذارند، او را با آداب اسلامی و آداب نیكو پرورش دهند و به او قرآن را بیاموزند.»2
5. هدف از خلقت و زندگی انسان سعادت یافتن اوست و تمام كارها باید در این راستا قرار گیرد حتی نامگذاری و انتخاب اسم. هر اسمی تاثیرات خاص خود را دارد چنانچه هر چیزی اثرات خود را بروز می‌دهد. انتخابٍ نامٍ خوب و زیبا مقدمه‌ای برای تشویق به خوبی‌ها و صفات پسندیده است. اسمی كه از یك پیشینه‌ی مثبت برخوردار است باعث تلقین همان خوبی‌ها در فرد می‌شود و این درباره‌ی اسامی با پیشینة بد و منفی نیز صادق است.
به عنوان مثال: تاثیر پوشیدن لباس‌های مختلف:
كسی كه لباس سفید و تمیز می‌پوشد از مكان‌های آلوده و كثیف پرهیز می‌كند، و سعی می‌كند كه لباس سفید تمیزش، تمیز و سفید باقی بماند. یا ورزشكاری كه لباس ورزشی می‌پوشد و تاثیر روانی خاص دارد برای ورزش كردن انگیزه‌ی بیشتری دارد تا زمانی كه لباس مخصوص ورزش را نپوشیده است.
6. یكی از علائم و نشانه‌های دوستی و دشمنی ما نسبت به افراد، استفاده و یا عدم استفاده‌ی ما از اسامی ایشان است. بهتر است اسامی افراد مورد علاقه‌ی خود را بر فرزندان خود انتخاب كنیم. نام‌های ائمه(ع) به عنوان محبوب‌ترین افراد نزد ما بهترین اسامی برای فرزندانمان محسوب می‌شوند.
یكی از وظایف ما زنده نگهداشتن نام و یاد بزرگان است كه می‌‌تواند با قراردادن نام این بزرگان بر كودكان محقق شود. همانگونه كه امام حسین(ع) برای زنده نگه داشتن نام و یاد پدر بزرگوارش امام علی(ع)، نام تمام پسران خود را علی قرار داد.
7. یكی از آثار و نتایج استفاده از نام‌های ائمه(ع) ایجاد یك فضای پر مهر و عطوفت در خانه است زیرا در احادیث متعدد از پیامبر اكرم(ص) حكایت شده:
«هر گاه نام فردی را «محمد» قرار دادید، كارهایش را زشت مشمارید (سوء ظن نداشته باشید) خواسته‌ی او را رد نكنید و در مجالس خود او را جای دهید.»3
با چنین توصیه‌هایی كه در مورد افراد با اسامی ائمه(ع) شد، اگر افراد به احترام صاحب اسم همدیگر، حرمت یكدیگر را نگه دارند. دیگر جایی برای بد اخلاقی و سایر صفات زشت در محیط مقدس خانواده باقی نمی‌ماند.
8. باید یادآوری كرد كه استفاده از اسامی ائمه(ع) خیرات و بركات مادی و معنوی فراوانی در زندگی ما به ارمغان می‌آورد كه بسیاری از این بركات از توجه ما به دور است. بعنوان مثال از امام باقر(ع) حكایت شده: «شیطان از نام «محمد» و «علی» متنفر و گریزان است و از شنیدن نام دشمنان ما اهل بیت خوشحال و مغرور می‌شود.»4
یا پیامبر اكرم(ص) می‌فرمایند: خانه، مجلس و گروهی كه فردی با نام «محمد» در آن باشد، مبارك و سرشار از بركات است.5
و در برخی كتب فقهی از امام رضا(ع) حكایت شده: «خانه‌ای كه در آن افرادی با نام محمد یا احمد یا علی و یا حسن یا حسین یا جعفر یا طالب یا عبدالله یا فاطمه از زنان آنان باشد؛ در آن خانه فقر داخل نمی‌شود.»6
ملاك‌های انتخاب بهترین اسم:
1. گویای خصلت نیكو و اخلاق خوب و پسندیده باشد.
2. نشان و علامتی از آرمان، عقیده و مكتب اعلای شیعه داشته باشد.
3. بدور از خرافات و هوس‌ها باشد.
4. یادآور افتخارات گذشته و افتخار آفرینان گذشته باشد.
5. همراه عقل، خرد و اندیشه‌ی صحیح باشد.
بر طبق ملاك‌های بالا ترتیب اسماء انتخابی چنین است:
1. یكی از نام‌ها و صفات نیكوی الهی مانند، عبدالله، عبدالرحیم و ...
2. یكی از نام‌های انبیاء و ائمه اطهار(ع) باشد مانند: موسی، عیسی، ابراهیم، محمد، علی، فاطمه، مریم، حسن و حسین و مهدی و...
3. بر گرفته از اسامی رهپویان راه حقیقت مانند: سلمان، مقداد، اباذر و ... باشد.
معرفی كتاب:
برای مطالعه‌ی بیشتر در این باره مراجعه فرمایید به:
1. كتاب «فرهنگ نامگذاری در آیات و روایات»، محمد موحدی نژاد
2. كتاب فاطمه الگوی زن مسلمان، احمد صادقی اردستانی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، تابستان 74.
منابع:
1. منتخب میزان الحكمه، ج 1، ص 512 و ج 2، ص 1096، دارالحدیث، چاپ 81، تلخیص سید حمید حسینی، ترجمه: حمیدرضا شیخی.
2. الحدیث، ج 1، روایات تربیتی، ص 192، چاپ یازدهم، 74، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
3. حقوق فرزندان در مكتب اهل بیت(ع)، محمد جواد مروجی طبی، ص 41، چاپ بوستان كتاب قم، 83.
4. فرهنگ نامگذاری در آیات و روایات، محمد موحدی نژاد، نشر روح، قم، تابستان 81.
5. شرح لمعه، شهید ثانی.
1 . بحارالانوار، ج 43، ص 241.
2 . نهج البلاغه، حكمت 399.
3 . بحار، ج 104، ص 128.
4 . وسایل الشیعه، ج 15، ص 126.
5 . مستدرك، ج 2، ص 618.
6 . شرح لمعه، ج 2، ص 3 ـ 362.
??
??
??
??