شبهه وحدت سياق بين آيات51 و55 از جمله شواهدى كه براى نزول آيه درباره عباده گفته اند , وحدت سياق آيات است . برخى گفته اند چون آيات پيشين درباره عبادة بن
صامت نازل شده است و آيه ولايت نيز در سياق آن آيات است , پس اين آيه هم درباره عباده نازل شده است . فخر رازي در اين باره
مي نويسد :
أن المراد عامة المؤمنين ، وذلك لأن عبادة بن الصامت لما تبرأ من اليهود وقال : أنا بريء إلى الله من حلف قريظة والنضير ، وأتولى الله
ورسوله نزلت هذه الآية يعلى وفق قوله
منظور از اين آيه تمام مردم است ، زيرا عبادة بن صامت از يهود بيزاري جست گفت : من از تعهد وپيمان با قريضه ونضير بيزارم ولايت خدا
ورسول اورا قبول دارم ، اين آيه مثل آيات سابق نازل شده است . 1
نقد وبرسي در آيات ياد شده, سياق واحدى به چشم نمى خورد , زيرا مضامين آيات , گوناگون و است.
بر فرض اين كه ميان چند آيه از نظر مضمون , هماهنگى باشد , اين هماهنگى دليل بر يكى بودن سبب نزول آنها نيست , زيرا نظم و شكل
چيده شدن آيات يك سوره دليل بر نزول آن آيات به همان صورت نيست .
بر فرض وجود وحدت سياق در مورد بحث و دليل بودن آن بر وحدت سبب نزول آيات اين فراز , باز هم مى بينيم نزول همان آيات پيشين
درباره عبادة بن صامت, ثابت و مسلّم نيست.
آقاي قرطبي در اين باره مي‌نويسد :
اختلفوا في سبب نزولها علي أقوال، منها : إنها نزلت في أبي لبابة عن عكرمة. و منها: أنها نزلت في يوم أحد حين شعر المسلمون
بالخوف حتي همّ قوم منهم أن يوالوا اليهود و النصاري . و منها : أنها نزلت في عبادة بن الصامت و عبدالله بن أبيّ سلول فتبرأ عبادة من
موالاة اليهود و تمسك بها إبن أبي و قال: إني أخاف أن تدور بي الدوائر.
در سبب نزول آيه اختلاف در اقوال است : نظر اول اين است كه در رابطه با ابو لبابه نازل شده است؛ و گفته شده : در جنگ احد نازل
شده، وقتي كه شنيدند كه رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم كشته شده و فرار كردند ، عده‌اي تصميم گرفتند براي راحت شدن از
شر قريش، بروند با يهود و نصاري عهد و پيمان ببندند و زير سلطة آنها بروند و آنها از اينان حمايت كنند در برابر قريش؛ و گفته شده كه اين
آيه در رابطه با عباده بن صامت و عبدالله بن أبي سلول نازل شده كه رفته بودند با يهود عهد و پيمان بسته بودند و عباده گفت كه من
مي‌ترسم كه روزگار برگردد و مسلمان‌ها شكست بخورند و اگر الان من با يهود رابطه‌ام را بر هم بزنم،فردا كسي از من حمايت نمي‌كند. 2
با توجه به اين، روشن است كه اين آيه، سبب نزولش يا أحد است يا ابو لبابه و يا عباده و إبن أبيّ. شما كه مي‌گوئيد وحدت سياق دارد ،
كدام وحدت سياق؟ آيه 51 مائده در يك قضيه نازل شده، و آيه 55 مائده سبب نزولش چيز ديگري است. و اين دو ثابت مي‌كند كه هيچ
ارتباطي ميان اين دو آيه نيست و وقتي ارتباط نباشد، امكان سياق‌گيري هم نيست .
پاورقی :
1. الرازي الشافعي ، فخر الدين محمد بن عمر التميمي (متوفاي604هـ) ، التفسير الكبير أو مفاتيح الغيب ، ج12 ص22 ، ناشر : دار الكتب العلمية - بيروت ، الطبعة : الأولى ، 1421هـ -2000م .
2. الأنصاري القرطبي ، أبو عبد الله محمد بن أحمد (متوفاي671هـ) ، الجامع لأحكام القرآن ، ج6، ص216 ، ناشر : دار الشعب – القاهرة
پایان 
