وقتی هنوز بحار الانوار در ایران چاپ نشده بود ، این جانب در کاظمین بودم ؛ تصمیم گرفتم که یک گروه علمی تشکیل بدهیم تا بحار را تصحیح و چاپ کنیم .
گروه علمی تشکیل شد ؛ من بودم ؛ شيخ محمد رضا شبيبي (رئیس مجمع علمی عراق و از علمای شیعه) بود ؛
دکتر مصطفی جواد (متخصص درلغت عرب) و دکتر صاحب زيني هم بودند .
گفتم از سیرۀ پیامبر (ص) شروع کنم . به احادیثی رسیدم که امکان نداشت صحت داشته باشند ؛ مثلاً اینکه زمین روی شاخ گاو است ، گاو روی یک ماهی و... !
راوی این چه کسی است ؟
وقتی سند آن را بررسی کردم دیدم آن روایات از ابوالحسن البَکري است (1). در اینجا لازم دانستم که مصادر کتاب بحارالانوار را بررسی کنم ؛
و در این بررسی دیدم که علامه مجلسی در مصادر کتابش ، از دویست و پنجاه و چند مصدر شیعه نام می برد ، و از نود و چند مصدر سنّی ؛
من دیدم علامه مجلسی می فرماید که ابوالحسن البکري شیعه بوده است و دو دلیل هم برای شیعه بودن او می آورد :
ـ یکی اینکه این حدیث را در دهه ربيع المولود في محضر العلماء می خوانده اند . (2)
ـ دلیل دوم آنکه او ، استاد شهید ثانی بوده است .
دلیل اول که برای ما حجّت نیست ؛ چرا که در محضر علماء ، ممکن است از سیرۀ ابن هشام هم برای ما مطلبی دربارۀ پیامبر (ص) نقل کنند .
در مورد دلیل دوم هم بحث و بررسی کردم . معلوم شد که این آقا ، استاد شهید ثانی در "روایت" بوده و آن هم در اجازۀ روایتی که
سنی به شیعه ، و شیعه به سنی می دهد .
باز هم مطالعه کردم ؛ دیدم ابوالحسن البکري دو نفر هستند : یکی در شام بوده و یکی در مصر .
یکی نامش محمد است و دیگری احمد .
و این روایت مالِ آن مصری است ، که معروف به وضّاع بودن (یعنی جعل حدیث) بوده است .
و سه کتاب دیگر هم دارد : یکی دربارۀ مولد پیامبر (ص) و یکی در باب مقتل علی (ع) ؛ کتابی هم دربارۀ حضرت زهراء (س) نوشته است ،
که مطالب این کتابها از طریق بحارالانوار به کتابهای ما ، تا منتهی الآمال منتقل شده است .
پس احادیث این افراد ، در کتابهای ما این چنین وارد شده است !
--------------------------------------------------------------------------------
1- احمد بن عبدالله بن محمد ، از اولاد خلیفه اول ابوبکر است و در نیمه قرن سوم هـ در گذشته است . ذهبی در شرح احوال او می نویسد:
«واضع القصص التی لم تکن قط» و او غیر از آن ابوالحسن البکری ، محمد بن عبدالرحمن است که در سال 954 هـ وفات یافته است .
برای اطلاع بیشتر از احوال ابوالحسن البکری مراجعه کنید به میزان الاعتدال ، شرح حال احمد بن عبدالله (رقم الترجمه 440) و لسان المیزان (رقم الترجمه 639)
و اعلام زرکلی 1/148 .
2- معلوم می شود که در آن وقت در اصفهان ، دهۀ ربیع المولود می گرفتند .
(29)
